زعفران در جهان – زعفران یکی از گران‌ترین ادویه‌های جهان است. در اینجا چند نکته کلیدی در مورد تجارت زعفران و رتبه بندی زعفران در جهان آورده شده است.
تاریخچه زعفران
ریشه‌های کشت زعفران به هزاران سال پیش بازمی‌گردد. برخی منابع، منشاء زعفران را یونان باستان می‌دانند، اما به نظر می‌رسد که ایران و منطقه مدیترانه نیز در پیدایش و گسترش کشت این گیاه نقش مهمی داشته‌اند. زعفران در طول تاریخ، به دلیل ارزش و خواص درمانی آن، همواره مورد توجه بوده است. همانطور که می دانید اکنون ایران رتبه اول تولید زعفران را دارد. اگر می خواهید بدانید کدام کشور بعد از ایران رتبه دوم را در تولید زعفران دارد باید بگوییم که بزرگترین تولیدکنندگان زعفران در جهان ایران و بعد درظاهر اسپانیا هستند. اما چرا در ظاهر؟ در ادامه متوجه خواهید شد.
زعفران در جهان
زعفران، یکی از گران‌قیمت‌ترین و با ارزش‌ترین ادویه‌های جهان است. این ادویه خوش‌رنگ و خوش‌عطر که از کلاله‌های خشک شده گل زعفران به دست می‌آید، در آشپزی، داروسازی و صنایع آرایشی و بهداشتی کاربردهای فراوانی دارد.
- تولید جهانی: ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران در جهان است و حدود ۹۰ تا ۹۳ درصد زعفران جهان را تولید می‌کند. در سال ۲۰۲۴، ایران بیش از ۳۰۰ تن زعفران تولید کرده است. بزرگترین تولیدکننده زرشک در جهان نیز ایران می باشد.
- کشورهای دیگر: پس از ایران، کشورهایی مانند اسپانیا، افغانستان، هند، یونان، و مراکش نیز زعفران تولید می‌کنند. اسپانیا به عنوان دومین صادرکننده بزرگ زعفران شناخته میشود، اگرچه بخش بزرگی از زعفران مورد نیاز خود را از ایران وارد می‌کند. اسپانیا با وارد کردن مرغوبترین زعفران ایران و بسته بندی های لوکس و درجه اول جای ایران را در بسیاری از بازارهای جهانی برای صادرات زعفران تصاحب کرده است. بزرگترین صادرکننده زعفران جهان ایران است. اما حالا نمی توان گفت بهترین زعفران دنیا مال کدام کشور است؟ ایران یا اسپانیا!
- کیفیت و محبوبیت: زعفران قائنات در خراسان جنوبی ایران به عنوان بهترین زعفران جهان شناخته میشود به دلیل عطر، طعم و کیفیت بالای آن. همچنین، زعفران گناباد و تربت حیدریه نیز به دلیل کیفیت خوبشان مشهور هستند. خلاصه خراسان جنوبی بزرگترین تولیدکننده زعفران در ایران است.
- صادرات: ایران بیشترین زعفران را به کشورهایی مانند چین، امارات متحده عربی، اسپانیا، هند، و عربستان سعودی صادر می‌کند. اما، به دلیل تحریم‌ها، بخشی از زعفران ایرانی به صورت غیرمستقیم و با بسته‌بندی کشورهای دیگر به بازارهای جهانی عرضه میشود.
- قیمت در بازار جهانی: قیمت زعفران در بازار جهانی بسته به کیفیت، نوع بسته‌بندی و محل فروش متغیر است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۱، قیمت هر کیلوگرم زعفران حدود ۱۴۰۰ دلار بوده است.
- کاربردها: زعفران علاوه بر استفاده در آشپزی به عنوان چاشنی، رنگ‌دهنده و عطردهنده، در صنایع داروسازی نیز به دلیل خواص درمانی‌اش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- چالش‌ها: چالش‌هایی مانند نوسانات قیمت، مشکلات صادرات به دلیل تحریم‌ها، و ورود رقبای جدید مانند افغانستان به بازار، تولید و صادرات زعفران ایران را تحت تأثیر قرار داده‌اند.
این موارد نشان‌دهنده جایگاه مهم زعفران در بازار جهانی و اهمیت آن به عنوان یک محصول استراتژیک برای ایران و دیگر کشورهای تولیدکننده است.
- بیشتر بخوانید: چای زعفران چگونه درست میشود ؟
بزرگترین تولیدکنندگان زعفران در جهان
اگرچه ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران در جهان شناخته میشود و رتبه اول زعفران در جهان را دارد اما کشورهای دیگری نیز به کشت و تولید این ادویه ارزشمند می‌پردازند. اما رتبه دوم تولید زعفران کدام کشور است؟ برخی از مهم‌ترین تولیدکنندگان زعفران در جهان عبارتند از:
- ایران: ایران با بیش از 90 درصد از تولید جهانی زعفران، بی‌شک بزرگترین تولیدکننده این ادویه در جهان است. مناطق خراسان جنوبی، خراسان رضوی و کرمان از مهم‌ترین مناطق کشت زعفران در ایران هستند.
- افغانستان: افغانستان پس از ایران، دومین تولیدکننده بزرگ زعفران در جهان است. کیفیت زعفران افغانستان بسیار بالا است و به دلیل شباهت‌های آب و هوایی با ایران، زعفران تولیدی این کشور شباهت زیادی به زعفران ایرانی دارد.
- اسپانیا: اسپانیا به عنوان یکی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان زعفران در جهان شناخته میشود. زعفران اسپانیایی به دلیل کیفیت بالا و عطر و طعم خاص خود، در جهان بسیار محبوب است.
- ایتالیا: ایتالیا نیز یکی از تولیدکنندگان مهم زعفران در اروپا است. زعفران ایتالیایی معمولاً در غذاهای مدیترانه‌ای استفاده میشود.
- هند: هند نیز به تولید زعفران می‌پردازد، اما میزان تولید آن در مقایسه با ایران و افغانستان بسیار کمتر است.
کاربردهای زعفران
زعفران به دلیل رنگ، عطر و طعم بی‌نظیر و خواص درمانی فراوان، در صنایع مختلف کاربرد دارد:
- آشپزی: زعفران در بسیاری از غذاهای ایرانی، هندی، اسپانیایی و عربی به عنوان چاشنی استفاده میشود.
- داروسازی: زعفران دارای خواص ضدافسردگی، ضدالتهابی و ضدسرطان است و در برخی داروها استفاده میشود.
- آرایشی و بهداشتی: زعفران در تولید عطر، کرم و سایر محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده میشود.
- رنگرزی: از زعفران برای رنگرزی پارچه و چرم استفاده میشود.
چگونه زعفران اصل را تشخیص دهیم؟
تشخیص زعفران اصل از نوع تقلبی نیازمند دقت و تجربه است. برخی از روش‌ها برای تشخیص زعفران اصل شامل این موارد میشود:
- رنگ زعفران: زعفران اصل رنگی از قرمز تیره تا نارنجی روشن دارد و رنگ آن یکنواخت نیست.
- بو ی زعفران: زعفران اصل بوی قوی و خوشایندی دارد که ترکیبی از بوی گل و گیاه است.
- طعم زعفران: زعفران اصل طعمی تلخ با اندکی شیرینی دارد.
- رشته‌های زعفران: رشته‌های زعفران اصل به طور یکنواخت و یک اندازه هستند و انتهای آنها شکل شیپوری دارد.
- بیشتر بخوانید: زعفران برای چه کسانی ضرر دارد ؟
