معرفی زرشک به بازارهای جهانی – زرشک و زعفران از محصولات مهم و استراتژیک کشاورزی در جنوب خراسان هستند. در شرایط فعلی، زیان ناشی از گسترش برونمنطقهای، تحریمها و افزایش کرونا و عدم ثبات قیمت ها بیشتر متوجه خرده مالک این منطقه به عنوان متولیان کشت زرشک و زعفران در چند دهه گذشته بوده و حفظ اشتغال زرشک و زعفران در منطقه نیازمند تدابیر لازم از سوی برنامهریزان بخش کشاورزی می باشد. 
معرفی زرشک به بازارهای جهانی
نتایج به دست آمده بیانگر این حقیقت است که چنانچه این محصول زرشک به هر دلیلی جایگاه خود را از دست بدهند، روستاییان منطقه خراسان جنوبی با مشکل جدی مواجه خواهند شد. زعفران با ارزش ترین محصول ادویهای و دارویی جهان رتبه ممتازی در محصولات صادراتی ایران دارد و در حال حاضر ایران به عنوان اولین تولید کننده زعفران می باشد.
از طرفی صادرات زرشک توسط ایران با مشکلات جدی مواجه است و برای گسترش صادرات زرشک و معرفی این گیاه خاص به جهانیان، برنامه های خلاقانهای لازم است تا با سیاست گذاری های صحیح به نقطه مطلوب در صادرات زرشک نیز برسیم. کاربرد گسترده زعفران در صنایع غذایی و خواص دارویی با ارزش این گیاه باعث شده تا جنوب خراسان به قطب پرورش زعفران در نقشه جغرافیایی ایران تبدیل شود. زرشک نیز همین مزایا را دارد اما متاسفانه به جایگاه شایسته خود در صادرات نرسیده است.
پیشگیری از تولید زعفران در خارج از ایران تدابیر قانونی مثل ممنوعیت خروج پیاز از مناطق زعفران کاری را ایجاب میکند. با توجه به اینکه درخواست زعفران در بازارهای جهانی در حال حاضر محدود است لزوم حفظ تولید منطقهای در سطح موجود احساس می گردد. ضمن اینکه با گسترش زعفران به سطوح وسیع تر معضلاتی نیز به دنبال خواهد بود مانند کاهش قیمت ها به دلیل افزایش تولید و مقرون به صرفه نبودن زراعت زعفران در اراضی خرده مالکی همچنین ایجاد معضلات اجتماعی مانند بیکاری و فقر در مناطق فوق الذکر. همه اینها لزوم حفظ اشتغال ایجاد شده در مناطق جنوب خراسان و حمایت از زعفران کاران و زرشک کاران منطقه را پررنگ میکند.
حمایت از صادرکنندگان محلی نیز که ضمن رعایت استانداردهای جهانی باعث اعتلای جایگاه زعفران و زرشک ایران در بازارهای بین المللی می شوند می تواند بسیار یاری گر باشد. علاوه بر زعفران یکی از محصولات خیلی جذاب در بازار جهانی که از ایران صادر می شود و ظرفیت خیلی خوبی هم دارد زرشک است، چه به صورت تازه و چه به صورت خشک و چه به صورت مربای زرشک که خیلی کمتر به آن توجه شده. کسانی که می خواهند کسب و کار خودشان را شروع کنند گام اول این است که یک محصول برای خودشان انتخاب کنند که استعداد صادراتی بالایی داشته باشد. معمولاً در سطح جهانی مشتری هایی که به واردات زرشک به کشور خود علاقه نشان میدهند خریدار محصولات دیگر نیز هستند و می توانند در کنار زرشک، محصولات کشاورزی دیگری چون انار و زعفران را نیز بخرند.
تشخیص این تشابهات و تقارن ها در صادرات محصول میتواند در سودآوری و ایجاد اشتغال داخلی بسیار موثر باشد. مثلاً در سال های اخیر صادرات محصولاتی چون پودر زرشک در کنار زرشک به عنوان محصولی ثانویه به این روند تنوع موثری بخشیده است. شناسایی ظرفیت های طبیعی در هر منطقه فرصت های بی بدیل اقتصادی برای مردم آن منطقه ایجاد می کند. اگر بتوان در این زمینه پژوهش کرد و امکانات لازم را در اختیار پژوهشگران قرار داد افزوده های بسیاری برای آبادی و رونق اقتصادی منطقه قابل پیش بینی است. خراسان جنوبی را به زعفران قائناتش میشناسند و زرشک و عنابی که در جای جای این استان به فراوانی تولید می شود. ایجاد صندوق حمایت از تولید و صادرات زرشک و عناب و زعفران و تمرکز پژوهشگران بر محصولات کشاورزی برای کشت بهینه و همچنین صادرات گسترده، سودآوری همه جانبهای خواهد داشت.
- بیشتر بخوانید: زعفران سرگل چیست؟
حمایت از تولید زرشک
اقدام موثری که برای حمایت از زرشک و عناب در خراسان جنوبی در حال انجام است پیگیری موضوع دانش بنیان کردن شرکتهای مرتبط با این دو محصول استراتژیک در استان می باشد. در این صورت صاحبان برند ها معرفی می شوند و به کانال های صادرات و توسعه محصول مرتبط می گردند. بی توجهی به محصولاتی مثل زعفران و عناب و زرشک باعث شده که این روزها با وجود اینکه ایران سرزمین گیاهان شناخته شده اما سود حاصل از فرآوری و بازتولید آنها را کشورهای دیگری مثل امارات، اسپانیا، فرانسه و آلمان به دست می آورند.
نگاه مسئولان به دانش بنیان کردن این محصولات کشاورزی و همچنین حمایت از آنها میتواند یکی از اولویتهای رونق تولید در کشور ما باشد. شرکت دانش بنیان به شرکتهایی گفته میشود که دانش و فناوری جزئی جدایی ناپذیر و بسیار مهم از دارایی آنها باشد. شرکت دانش بنیان در ایران شرکت یا موسسه خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی شامل گسترش کاربرد نوآوری و تجاری سازی نتایج حاصل از تحقیق و توسعه در حوزه فناوری های برتر با ارزش افزوده فراوان و بر اساس معیارهای مورد نظر قانون تعیین می شود.
کالاها و خدمات باید در حوزه فناوریهای بالا یا متوسط به بالا باشند. به این معنا که دانش فنی، طراحی و ساخت نمونه آزمایشگاهی یا دانش فنی فرآیند تولید محصول به دلیل پیچیدگی فنی به سختی قابل کپی برداری بوده و کسب آن از موانع اصلی ورود شرکتهای دیگر به بازار باشد و ثانیا اینکه نیازمند تحقیق و توسعه قابل توجه توسط گروه فنی خبره برای کسب آن باشد و ثالثا منجر به ایجاد خواص و کارکردهای پیچیدهای در محصول شده باشد.
تحقیق و توسعه و افزایش ظرفیت خط تولید از طریق معافیتهای مالیاتی و گمرکی هدفمند منوط به فعالیتهای دانش بنیان، ارائه مجوز استقرار، جواز تاسیس و پروانه بهرهبرداری و ارائه تخفیف استفاده از خدمات آزمایشگاهی، معافیت از پرداخت حق بیمه قراردادها، ممنوعیت از خرید کالای خارجی دارای ساخت داخل، تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق توسعه ملی و نظام وظیفه فقط بخشی از حمایت های انجام شده از شرکتهای دانشبنیان است. هر چقدر طرح تحقیق و توسعه کامل تر باشد سطح فناوری محصول بالاتر است. از رایج ترین دستورالعمل ها برای تعریف تحقیق و توسعه راهنمای فراسکاتی است که شاکله تحقیق و توسعه مناسب را اینگونه معرفی می کند
- ۱) جدید و بدیع بودن فعالیت
- ۲) وجود خلاقیت در انجام فعالیت
- ۳) عدم قطعیت به دلیل ابهامات فراوان
- ۴) داشتن قابلیت بازآفرینی یا انتقال
- ۵) نظام مندی
صادرات زرشک و فراورده های زرشک
در حال حاضر زرشک دانه اناری، زرشک پفکی و زرشک زیر تالاری جزو بهترین زرشک ها برای برند صادراتی می باشند که در این میان زرشک پفکی مورد استقبال فراوان قرار گرفته است و کشورهای وارد کننده آن بسیار از این محصول راضی هستند. اگر ما بتوانیم به این محصولات ارزشمند محصولات فرآوری شده مانند پودر زرشک کنسانتره، آب زرشک و شربت زرشک و انواع طعم دهنده ها و سس ها را اضافه کنیم می توانیم به سطح پیشرفته ای در صادرات زرشک و محصولات فراوری شده آن دست پیدا کنیم و بازارهای جهانی را از آن خود سازیم.
برای رسیدن به وضعیتی سزاوار ایران در سطح جهانی باید نظاممند واحدی در تمام سطوح تولید اعم از کاشت و داشت و برداشت و بسته بندی و بازاریابی و صادرات نظارت داشته باشد و مراحل متفاوت این پروسه را با قوت تمام مانند حلقه های زنجیر به هم وصل کند. در صورتی که دولت از تحقیقات گسترده راجع به زرشک و فرآوری های آن استقبال کند و از کمک مالی و معنوی دریغ نورزد، زرشک و فراورده های ان، یکی از مناسب ترین و اقتصادی ترین محصولات برای صادر کردن به کشورهای دیگر است. برای توفیق در این مهم، باید مواد غذایی را وارسی کرده و به راه های نفوذ به این بازارها فکر کنیم. توجه به محصولات غذایی در کشورهای دیگر و بررسی آمارها و اطلاعات جهانی، برگزاری نمایشگاه های مختلف داخلی و خارجی و ارتباط با واسطه ها و مشاوران تجاری از جمله این روش هاست.
- برای قیمت روز زرشک صادراتی در همین سایت به صفحه قیمت زرشک و زعفران مراجعه کنید.
