قیمت روز انواع زرشک در تهران به خیلی عوامل وابسته است که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گونه زرشک – اینکه زرشک به هسته است یا هسته دار است
- زرشک خشک است یا زرشک تازه
- اگر فروش زرشک خشک باشد پفکی است یا دانه اناری
- شهر خرید زرشک کجاست؟ تهران است یا مشهد ؟ تبریز است یا بوشهر و اهواز؟
- محل خرید زرشک کجاست؟ سوپر مارکت است یا بازار ؟
- عمده فروشی است یا خرده فروشی
- زرشک بسته بندی شده است یا زرشک فله
این ها بخشی از پارامتر هایی است که در قیمت فروش زرشک تاثیر دارد.
از این رو قیمت عمده زرشک با قیمت زرشک بسته بندی شده متفاوت است. همچنین قیمت زرشک پفکی با قیمت زرشک دانه اناری نیز فرق دارد. ما پیشتر بیشتر موارد بالا را بررسی کرده ایم. برای مثال به قیمت زرشک در مشهد و همچنین به قیمت زرشک در تهران و اصفهان و بوشهر و اهواز پرداخته ایم. اینکه کدام گونه زرشک نیز خرید و فروش می شود در قیمت زرشک تاثیر دارد. قیمت زرشک قرمز یا همان زرشک پلویی با زرشک سیاه آبگیری متفاوت است. در ایران گونه های مختلفی از زرشک (در ترکی به زرشک Zereşk می گویند) حالا چه به صورت وحشی و جنکلی و چه به صورت کشاورزی و باغی یافت می شود. در اینجا به گونه هایی که در ایران یافت می شوند اشاره می کنیم.
زرشک زالزالکی
این نوع در آسیای صغیر دیده شده است، در کشورهایی مثل ترکیه، ارمنستان و ترکمنستان. در مناطق متفاوت ایران نیز از جمله در تهران، البرز، رامیان، قزوین، فیروزکوه و سلم آباد و غیره به عمل میآید. ارتفاعش ۱ تا ۳ متر و ساقه اش چوبی و رنگ شاخه ها از قرمز تا قهوه ای می باشد. هر چه سن ساقه ها بیشتر باشد رنگ تیره تری دارند. شاخه ها دارای شیار و خار هستند و خارها بین ۱ تا ۳ سانتیمتر طول دارند و رنگشان زرد است. گاهی تکی و گاهی به شکل سه شاخه دیده می شوند. رنگ بذر این نوع زرشک از قهوه ای تا سیاه متغیر است و طول آن تقریبا ۱۰ میلیمتر است. برگ های زرشک زالزالکی چرمی و کشیده و به شکل بیضی تا واژ تخم مرغی یا واژ سرنیزه ای هستند. برگها در قسمت پهن تر به دمبرگ میرسند و نوک تیز هستند
کناره ی برگها صاف و یا کنگرهدار و اره ای است که دندانه ها در فاصله زیادی از هم قرار دارند. رنگ برگها سبز روشن است و طولشان ۳ برابر عرضشان است.
گل آذین به طول ۲ تا ۵ سانتیمتر و خوشه ساده یا سنبله مرکب است. گلها بین ۵ تا ۲۰ عدد و پایک گل آذین تقریبا ۶ تا ۱۰ میلیمتر است. میوه این نوع زرشک اول قرمز رنگ است و به تدریج سیاه میشود. این میوه سته کشیده و بی خامه است و به طول و عرض ۱۱ و ۹ میلیمتر میباشد.
زرشک زالزالکی همراه زرشک زرافشانی، دورگه ای تشکیل می دهد که بیشتر در شاهرود، تهران، اراک و کردستان به عمل میآیند. همچنین در ادغام با زرشک معمولی در مناطقی مثل گرگان، مازندران و استان تهران دیده میشود.
زرشک زرافشانی
این گونه در آسیای صغیر پراکنده شده است و در ایران، ترکیه، عراق، قفقاز، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، کشمیر و حتی چین دیده میشود. در ایران نیز در مناطق وسیعی چون آذربایجان، فارس، لرستان، یزد، خوزستان، کرمان، تهران، سمنان، دامغان، گرگان و خراسان به عمل میآید. ساقه اش چوبی و ارتفاعش بین ۴ و ۹ متر، رنگش زرد تا قهوه ای و گاه همراه عدسک است و ساقه های پیرتر خاکستری هستند. شاخه ها معمولا دارای شیار هستند و خارها در شاخه های سترون، سه شاخه ای می باشند. خارهای این گونه حدودا ۴ سانتیمتر. و دراز و نوک تیز و زرد هستند. برگها چرمی، بیضی شکل یا واژ تخم مرغی هستند. طول برگها ۲تا ۳ برابر عرضشان می باشد، قسمت پایین برگها از قسمت بالا روشن تر است و رگبرگها واضح دیده میشوند. گل آذین خوشه یا سنبله مرکب است. میوه سته حبه ای، ۸ میلیمتری و رنگش قرمز یا ارغوانی است. تعداد میوه ها در هر خوشه ۱۴ تا ۲۴ تا است. بذرها کوچک و سیاه هستند.
در این گونه تغییر و تحولات متنوعی روی داده است و واریاسیونهای زیادی از آن البته با تفاوت های حداقلی وجود دارند. این تفاوتها در حاشیه برگها، وضعیت دندانهها، وضعیت گل آذین و خارها رخ میدهد. برگهای چرمی و توپر یکی از مؤلفههایی است که در بعضی موارد تثبیت شده، میتواند وجه ممیز واضحی باشد.
این گونه در همزیستی و لقاح با گونه های دیگر تلاقی های متفاوتی داشته و دورگه های چندی ایجاد کرده است. زرشک زرافشانی در تلفیق با زرشک بی دانه، زرشک زالزالکی و زرشک راست خوشه واریاسیونهایی را به وجود آورده است و تلاقی های دوگانه و سه گانه ای را ایجاد کرده است. این دورگه ها در نواحی گسترده ای محصول میدهند از جمله در پیرزنگوله، پیرعمارلو، آذربایجان، نهاوند، کرمانشاهان، شمشک و کهرود.
زرشک راست خوشه
این گونه در نواحی شمالی ایران و در نواحی جنوبی ترکمنستان رؤیت شده است. اغلب در ارتفاعات ایران از جمله در کوه ابر، کوه شاهوار، گرگان، گردنه حاجی لنگ، کندلوس، دشت مازندران، شیروان، سلم آباد و غیره دیده میشود. ارتفاعش ۴ متر است و ساقه اش چوبی است و عدسکهای کوچک و تیره ای دارد. رنگ شاخهها از قرمز تا قهوه ای متغیر است و شاخههای پیرتر خاکستری هستند. برگها کشیده، چرمی، بیضوی و واژ تخم مرغی هستند. خارها به رنگ زرد می باشند و در هیأت ساده یا سه شاخه ظاهر میشوند. طول دمبرگها ۵ میلیمتر است و پهنک برگ در دمبرگ نازک میشود و در انتها به ساقه میرسد. گل آذین خوشه متراکم ۵ سانتیمتری دارد و تعداد گلها بین ۵ تا ۲۰ عدد میباشد. میوه سته حبه ای و به شکل گلابی و به رنگ قرمز تیره است. بذرهای این گونه معمولا سه تایی و سیاه هستند.
زرشک خراسانی
ساقه این نوع زرشک چوبی و به رنگ قهوه ای یا خاکستری است. ساقه ها دارای شکاف هایی با عمق متفاوت هستند و پوست ساقه ها نازک است و شاخه های کم سن به رنگ قرمز متمایل به قهوه ای دیده می شوند. برگها کشیده و حدودا چرمی و در شکل های بیضوی، مستطیلی، و یا لوزوی و شبیه تخم مرغ یا قاشق هستند و در پاییز قرمز میشوند. برگها کنگرههای تیزی دارند که به خارهای نازک میرسند. رگبرگها مشخص و برآمده و فشرده هستند و دمبرگها معمولا ۱ سانتیمتر طول دارند.
خارها به طول ۵ سانتیمتر و به رنگ زرد یا زرد متمایل به قهوه ای دیده میشوند. گلآذین کشیده و تقریبا آویخته است. گلها حدود ۲۰ تا در هر خوشه و به رنگ زرد می باشند. و تعداد میوه ها در هر خوشه بین ۱۲ تا ۳۰ عدد است. میوه ها به رنگ قرمز آتشین و به شکل تخم مرغ و همراه خامه هستند.
سازمان پژوهشهای علمی_ صنعتی خراسان روی بعضی از نمونه های خاص از این گونه در حال تحقیق و بررسی است. این گونه ها طول و قطر بیشتری از حالت معمولی دارند و تعداد گلها در آنها بیشتر است.
زرشک ژاپنی
زرشک ژاپنی در واقع از فرانسه به ژاپن منتقل شده است و گیاهی تزیینی است که در شرایط سخت و خشک هم رشد میکند. از این گونه واریاسیونهای متفاوتی وجود دارد که نوعی از آن در تلفیق با زرشک بی دانه میتواند در تولید زرشک بی خار نقش داشته باشد.
انواع زرشک ژاپنی را در حالت کلی می توان به سه دسته تقسیم کرد
_ زرشک ژاپنی خزان دار که تقریبا همیشه سبز است و به دلیل ایجاد انواع رنگهای شاد میتواند در پارکها و فضای سبز به عنوان گیاهی تزیینی مورد استفاده قرار بگیرد. این نوع زرشک از رده آسیایی است و در هر خاکی رشد میکند. برگهایش تخم مرغی و چرمی است و کنگره دار و میوههایش در رنگهای سیاه، ارغوانی و آبی ظاهر میشود.
_ انواع darwinii و stenophylla که ظاهری بسیار زیبا دارند. این دو نوع از شمال آمریکا برخاسته اند. بیشتر به صورت درختچه زینتی نگهداری میشوند یا به عنوان حصار و پرچین کاربرد دارند. بعضی برگهای سبز و بعضی برگهای قرمز دارند.
در باغ گیاه شناسی ملی ایران اکنون هفت گونه و دو رگ زرشک تزیینی موجود است.
زرشک ژاپنی درختچه ای به ارتفاع ۸ تا ۹ متر است با شاخههای تکی، بلند و منحنی و نرم. ساقه ها به شکل گیس رشد میکنند و درهم تنیده اند. برگها قرمز یا ارغوانی هستند و در خاکهای اسیدی خیلی خوب رشد میکنند. خارها در قسمت مفصل قرمز هستند و طولشان به ۲۵ سانتیمتر میرسد. گلها زرد و متمایل به قرمز هستند و در اوایل بهار شکوفه میکنند. میوهها سته حبه ای و قرمز و درخشانند و در اوایر پاییز بر میدهند و تا چند ماه ماندگاری دارند.
قیمت روز زرشک در انواع مختلف پفکی، دانه اناری، تازه و زرشک سیاه خشک در اواسط مهر ماه به شرح زیر می باشد.
نوع زرشک | قیمت روز زرشک – ۱۱ مهر ماه ۹۸ |
زرشک پفکی | ۷۴ هزار تومان |
زرشک پفکی صادراتی | ۷۹ هزار تومان |
زرشک دانه اناری | ۶۲ هزار تومان |
زرشک تازه دان شده | ۲۵ هزار تومان |
زرشک تازه با شاخه | ۱۵ هزار تومان |
زرشک سیاه خشک | ۴۳ هزار تومان |